آلیاژ زاماک چیست و کاربرد آن در صنعت یراق آلات کدام است؟

ممکن است کلمه زاماک به دفعات در توضیحات مربوط به یراق آلات مورد استفاده در کمد و کابینت به گوشتان خورده باشد یا زمانی که به دنبال انتخاب یک دستگیره کابینت محکم و با دوام برای کابینت و کمد منزلتان هستید با جنس زاماک مواجه شده باشید و یا احتمالا در مورد زاماک پنجره شنیده اید. در این مقاله قصد داریم تا آلیاژ زاماک را به طور کامل معرفی کرده و کاربردهای مهم آن در صنعت یراق آلات را شرح دهیم.

آلیاژ زاماک چیست؟

در واقع زاماک کلمه ای آلمانی است که به آلیاژ ساخته شده از 95% روی، 4% آلومینیوم و 1% مس گفته می شود. البته در بررسی شیمیایی این آلیاژ ممکن است مقدار کمی از سایر عناصرِ منیزیم، قلع، نیکل، آهن، کادمیوم و منگنز نیز دیده شود. این آلیاژ برای اولین بار در سال 1929 از طرف شرکت نیوجرسی به دنیا معرفی شد و تا به امروز به عنوان یکی از با کیفیت ترین جنس فلزی موجود در بازار با سرعت بالایی در حال تولید است. روی به عنوان عنصر اصلی تشکیل دهنده زاماک، دارای رنگ سفید با جلوه ای آبی و نقره ای است. روی همچنین در برابر خوردگی مقاوم است و خاصیت ضد اکسیداسیونی نیز دارد. بنابراین در کنار زیبایی، کیفیت را نیز به آلیاژ زاماک افزوده است. آلومینیوم، مس و منیزیم موجود در آلیاژ زاماک باعث سفتی و استحکام بسیار بالای قطعات ساخته شده در برابر ضربه، کشش، فشار وارد شده و ساییدگی شده است. زاماک دارای گریدهای (درجه بندی) مختلفی است. در این درجه بندی ها نسبت روی و آلومینیوم به همدیگر ثابت بوده و نسبت عنصر مس تغییر میکند. گریدهای زاماک 2، زاماک 3 ، زاماک 5 و زاماک 7 بیشترین کاربرد را در صنایع دارند، که از این بین زاماک 2 و زاماک 3 از کیفیت بسیار مطلوبی برخوردار هستند.

فرق زاماک با برنز

برنز و زاماک دو آلیاژ کاملا متمایز با خواص و کاربردهای متفاوت هستند. برنز آلیاژی سنتی است که عمدتاً از مس و قلع تشکیل شده است، اگرچه عناصر دیگری مانند آلومینیوم، منگنز یا نیکل ممکن است در مقادیر اندک در آن گنجانده شوند. آلیاژ برنج (برنز) با رنگ کلاسیک و گرم قهوه ای مایل به قرمز شناخته می شود و به دلیل استحکام و مقاومت در برابر خوردگی و ظاهر جذاب، هزاران سال است که کاربرد دارد. کاربرد آلیاژ برنز امروزه بیشتر در محیط های دریایی، هنر، مجسمه سازی، معماری و اشیاء تزئینی است. از آنجا که برنز دارای نقطه ذوب بالایی است استفاده از آن در ریخته گری و تولید قطعات شکل و طرح داری مثل دستگیره دشوار است و برای تولید قطعات بادوام در دماهای بالا مناسب می باشد. همانطور که گفته شد زاماک آلیاژی بر پایه ی فلز روی است و به دلیل دمای ذوب پایین (450 درجه) و قابلیت شکل پذیری بالا اغلب به عنوان یک فلز پایه در تولید قطعات خودرو و یراق آلات درب و کابینت استفاده می شود. زاماک همچنین به دلیل داشتن مقدار بالایی روی برخلاف برنز دارای سبک مدرن و رنگ سرد نقره ای درخشنده است. برنز و زاماک از لحاظ هزینه نیز با هم تفاوت زیادی دارند. آلیاژ برنج گران قیمت تر از آلیاژ زاماک است.

زاماک بهتر است یا برنز

اگرچه برنز یک آلیاژ سنتی و بادوام است که به دلیل ویژگی های زیبایی شناختی و عملکردی آن ارزشمند است، اما در مقایسه با آن زاماک یک آلیاژ همه کاره است که معمولاً در ریخته گری به دلیل خاصیت قالب گیری و توانایی ایجاد جزئیات ظریف در قطعات، ترجیح داده می شود. سختی آلیاژ زاماک از ویژگی های بسیار بارز آن است، به حدی که شاید سختی آن از برخی برنز ها هم بیشتر باشد. سفتی زاماک نیز بسیار چشمگیر بوده، مقاومت به اکسیداسیون آن در مقایسه با برنز زیاد و همچنین از نقطه انجماد بالایی برخورد دار است و همین مسئله زاماک را به گزینه مناسبی برای ساخت اشیاء فضای باز تبدیل کرده است. زاماک خواص مکانیکی مطلوبی دارد و مقاومت سطح آن در برابر سایش، حرارت، خراش و خورگی در استفاده طولانی مدت و به دفعات در طول روز بسیار عالی است. آبکاری و پوشش دهی بالای آلیاژ زاماک تولید قطعات در رنگ های متنوع و با سطح صیقلی و یکدست را ممکن کرده است. مدرن ترین روش آبکاری دستگیره یعنی لایه نشانی در خلاء (PVD) که معمولا بر روی جنس زاماک انجام می شود باعث نفوذ رنگ به درون سطح فلز می گردد، به همین دلیل کیفیتو دوام رنگ به دست آمده در آلیاژ زاماک قابل مقایسه با سایرین نیست. زیبایی، مدرن و مقرون به صرفه بودن از دیگر مزیت های این آلیاژ نسبت به برنز است.

موارد مصرف زاماک

زاماک در صنایع الکتریکی، مکانیکی و اتوموبیل سازی در ساخت ورقه های گالوانیزه که در برابر خورگی به عنوان یک عایق عمل می کنند کاربرد دارند. همچنین این آلیاژ در قطعاتی که تحت فشار بالا تولید می شوند مانند دستگیره درب اوتومبیل، یراق آلات پنجره و درب دوجداره مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به رنگ خاص و زیبای زاماک و دقت و ظرافتی که در شکل پذیری دارد، از آن برای تولید اشیاء لوکس و تزئینی نیز استفاده می شود. از جمله صنایعی که بیشترین بهره را از آلیاژ زاماک می برد به صنایع تولید دستگیره در ، کمد و کابینت و ساخت شیر آلات اشاره کرد.

دستگیره کابینت زاماک

دستگیره کابینت از جمله یراق آلاتی است که هم جنبه تزئینی و هم نقش کاربردی مهمی دارد. درب کابینت ها به دفعات در یک روز باز و بسته می شوند بنابراین جنس متریال مورد استفاده در آن و کیفیت ساخت باید به گونه ای باشد که اثر استفاده مکانیکی و تماس دست و ناخن دچار خرابی، لک برداری و خراشیدگی نشود و در برابر حرارت و سوختگی نیز مقاوم باشد. از طرفی دستگیره آخرین ابزاری است که زیبایی آشپزخانه را کامل می کند. کابینت ها در رنگ ها و سبک های مختلف نیازمند دستگیره هایی با تنوع رنگ و طرح بالا هستند. دستگیره کابینت در دستگیره کابینت زاماک با سفتی، سختی و مقاومت عالی در برابر هر خرابی و با قابلیت آبکاری و رنگ پذیری صاف و صیقلی تمام نیازهای یک دستگیره کابینت مناسب را پوشش می دهد. دستگیره های کابینت زاماک به دلیل آبکاری با تکنولوژی لایه نشانی در خلاء (PVD) استحکامی فوق العاده در برابر هر نوع خراش، ساییدگی و حرارت از خود نشان می دهند. علاوه تنوع رنگ، تنوع طرح و ابعاد دستگیره های زاماک پاسخگوی تمام سلیقه هاست. دستگیره کابینت زاماک در مدل های تک پیچ و دو پیچ در رنگ های مشکی، مشکی مات، طلایی براق و کروم مات در طرح های مدرن و کلاسیک در بازار موجود است.

دستگیره درب زاماک

دستگیره های درب به دو نوع پلاک و رزت تقسیم بندی می شوند. دستگیره پلاک سبکی مدرن دارد و به صورت دو تکه است، به این معنی که بخش دستگیره و قفل از هم جداست. ولی دستگیره های رزت حالت یک تکه دارند که در دو سبک مدرن و سنتی تولید می شوند. دستگیره درب نیز از جمله یراق آلات پر مصرف است که در صورت انتخاب جنس و طرح نامناسب ممکن است باعث پشیمانی تان شود. هر دو نوع دستگیره پلاک و رزت برای درب سرویس بهداشتی، اتاق خواب، اتاق کار و درب ورودی مناسب است. دستگیره درب در جنس های برنجی، آلومینیومی و زاماک موجود هستند. با توجه به کارکرد بالای دستگیره درب و تحمل روزانه فشار دست، جنس زاماک انتخاب مناسبی است.

دستگیره درب زاماک دارای تنوع طرح و رنگ بسیار زیبایی است و برای هر دو سبک کلاسیک و مدرن گزینه های متنوعی فراهم می کند.

قیمت زاماک و موارد موثر در قیمت زاماک

قیمت آلیاژ زاماک به چندی عامل مهم بستگی دارد یکی از مهم ترین عوامل ترکیب عناصر در آلیاژ است این ترکیب همان گرید های مختلف آلیاژ زاماک است. گرید های مختلف آلیاژ زاماک تفاوت ظاهری باهم ندارن بنابراین در هنگام خرید آلیاژ زاماک مراجعه به مارکت های معتبر فلزات اهمیت بسیاری دارد.